Pomnik Zaślubin Polski z Morzem – stoi przy bulwarze Jana Szymańskiego. Odsłonięcie tego modernistycznego pomnika miało miejsce 3 listopada 1963 roku. Jest on dziełem inż. arch. Wiktora Tolkina. Główny element pomnika tworzy stylizowana flaga. Mozaiki na ścianach i masywne płaskorzeźby żołnierzy to symbole tysiąclecia tradycji oręża polskiego na Pomorzu.

Na płytkach kamiennych, które leżą u podnóża pomnika, upamiętniono wszystkie jednostki zdobywające miasto w 1945 roku. Prześwit pod pomnikiem symbolizuje- „okno na świat”, czyli port. Przejście z jednej strony pomnika na drugą przez „okno” na bezdechu przynosi spełnienie się wcześniej pomyślanego życzenia. Warto spróbować. Nie wszyscy wiedzą, że zaślubiny odbyły się 18 marca 1945 roku, w tym samym dniu, w którym został zdobyty Kołobrzeg. Akt zaślubin był symbolem dostępu do morza. Główna uroczystość nie odbyła się w miejscu gdzie stoi pomnik, lecz na tarasie Fortu Ujścia (obecnie latarnia morska).

Zaślubiny z morzem można porównać do ślubu kawalera z panną. Zaszczytu bycia panem młodym dostąpił prosty żołnierz z sumiastym wąsem, kapral Franciszek Niewidziajło. Pierścień do morza został wrzucony ze wschodniego falochronu portowego u podnóża jego główki. Kiedy będziesz stał na falochronie i podziwiał wpływające statki, pomyśl o tamtych odległych, a jakże bliskich czasach.

Pomnik Komandora Mieszkowskiego 

Stoi w porcie pasażerskim (obok latarni morskiej). Pomnik odsłonięty 23 czerwca 2007 roku o godz. 14:14. Poświęcony został pamięci komandora Stanisława Mieszkowskiego Kapitana Portu Kołobrzeg, Dowódcy Floty Marynarki Wojennej. W trakcie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 był ochotnikiem w 22 Pułku Piechoty. Podczas kampanii wrześniowej 1939 dowodził grupą kanonierek i ORP Generał Haller, następnie przebywał w niewoli niemieckiej. W 1952 roku został skazany na karę śmierci i rozstrzelany pod fałszywym zarzutem działalności szpiegowskiej, pośmiertnie zrehabilitowany. Ulice Komandora Stanisława Mieszkowskiego znajdują się w Gdyni i Piotrkowie Trybunalskim. Autor pomnika i wykonawca odlewu – rzeźbiarz Romuald Wiśniewski.

Pomnik Arcybiskupa Marcina Dunina

Usytuowany został w pobliżu konkatedry od strony ul. Armii Krajowej i jest dziełem koszalińskiego rzeźbiarza Zygmunta Wujka. Na dwumetrowym cokole widnieje postać arcybiskupa w stroju liturgicznym. Marcin Dunin był więziony przez Prusaków w twierdzy kołobrzeskiej od 9 października 1839 r. do 3 sierpnia 1840 r. tutaj należy wyjaśnić, że twierdza kołobrzeska, oprócz zadań czysto wojskowych, pełniła również funkcję miejsca zsyłki ludzi niewygodnych politycznie dla ówczesnych władz pruskich. Kara twierdzy polegała na tym, że skazany był odseparowany od swojego środowiska. Do twierdzy arcybiskup został zesłany ze względu na swoje poglądy w sprawie tzw. małżeństw mieszanych (małżonkowie wyznają różne religie). Pruskie prawo stanowiło, że synowie przyjmują religię ojca, a córki matki. Prawo kościelne wymagało w takim przypadku wychowania wszystkich dzieci w duchu religii katolickiej. Arcybiskup w podległych mu diecezjach nakazał przestrzegać prawa kościelnego. Wyrastające kraty z prawej i lewej strony postaci na pomniku symbolizują uwięzienie arcybiskupa.

Tablica od strony szczytu cokołu informuje, że arcybiskup tytułował się prymasem. Król pruski zakazał używać tego tytułu, ale biskup nadal go używał. Prymas w okresie bezkrólewia miał uprawnienia interrexa, czyli zastępującego króla. Marcin Dunin żył w okresie, kiedy Polska została podzielona przez państwa zaborcze. Interrex kojarzył się Polakom z władzą polską i jednością narodu. Widniejąca na szczycie pomnika korona królewska to symbol władzy prymasowskiej (interrexa). Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów symbolizuje wierność Niepodległej. Turysto, warto zatrzymać się choćby na chwilę przed pomnikiem tego wielkiego Polaka i oddać mu cześć.

Pomnik Sanitariuszki

Znajduje się w strefie uzdrowiskowej miasta przy ul. Gen. W. Sikorskiego. Odsłonięty został w 1980 roku, projektantem był artysta rzeźbiarz Adolf Cogiel z Wrocławia. Scena figuralna pomnika została odlana w brązie. Przedstawia klęczącą dziewczynę ubraną w żołnierski mundur, z przewieszoną przez ramię torbą, na której widnieje krzyż. Dziewczyna udziela pomocy medycznej i pociesza rannego żołnierza. Wzniesiony został dla uczczenia wszystkich sanitariuszek poległych podczas II wojny światowej; one nie walczyły, lecz ginęły udzielając pomocy medycznej żołnierzom. Jest on jedynym w Polsce i Europie pomnikiem, oddającym cześć sanitariuszkom. Turyści często fotografują się przed pomnikiem, zapewne i Ty zechcesz zrobić pamiątkowe zdjęcie.

Pomnik Tysiąclecia

Odsłonięty w roku 2000, autorstwa J. Szostały, wykonany w Saint Louis. Stylizowany rozdarty krzyż będący alegorią stosunków polsko-niemieckich na przestrzeni tysiąca lat. Obok postacie Bolesława Chrobrego i Ottona III. U szczytu osobne części krzyża łączą się pod gołębiem pokoju. W postument wmurowana tablica z nazwiskami sponsorów.

Lapidarium Niemieckie

Zostało otwarte 3 września 2000 roku. Znalazły w nim swoje miejsce nagrobki ze zlikwidowanych cmentarzy niemieckich, które znajdowały się niegdyś w Kołobrzegu pomiędzy ulicami Grochowską a Koszalińska czy przy ulicy Wiosennej. Odrestaurowane i zabezpieczone przed niszczącym działaniem czynników zewnętrznych płyty nagrobne zostaną ulokowane przy ul. Arciszewskiego. W lapidarium znajdzie się również tablica opatrzona inskrypcją głoszącą w języku polskim i niemieckim: Pamięci niemieckich mieszkańców Kołobrzegu pochowanych na dawnych cmentarzach. W tym miejscu znajdował się Centralny Cmentarz Komunalny założony 23.IX.1881 roku. Poważnie zniszczony w czasie działań wojennych w 1945 roku i ostatecznie zlikwidowany w 1970 roku. Otwarcie lapidarium poprzedzi msza ekumeniczna.

Lapidarium żydowskie

Znalazły się w nim macewy, ustawione na planie gwiazdy Dawida, które ocalały z 2 żydowskich cmentarz znajdujących się w Kołobrzegu przed II wojną światową u zbiegu obecnych ulic Zdrojowej oraz Mickiewicza oraz przy ulicy Koszalińskiej. Obydwa cmentarze uległy znacznej dewastacji podczas nocy kryształowej 9/10 listopada 1938 roku. Inskrypcja na tablicy pamiątkowej została sporządzona z języku polskim, angielskim i hebrajskim: W tym miejscu w latach 1812-1938 znajdował się cmentarz żydowski, zniszczony podczas II wojny światowej przez Niemców. Pamięci społeczności żydowskiej Kołobrzegu wywiezionej w 1940 roku i zamordowanej przez hitlerowców w dniu 28.X.1942 roku w obozie zagłady w Bełżcu. Mieszkańcy miasta – Społeczność żydowska mieszkająca w Kołobrzegu w latach 1812-1940 wniosła wielki wkład w przekształcenie Miasta w znane nadmorskie uzdrowisko i kurort. Szczególne zasługi dla rozwoju miasta i balneologii wnieśli żydowscy lekarze: dr Moses Beherend (1869), dr Feliks Beherend (1853-1917), dr Walter Beherend, dr Eberhard Margulies, dr Herman Emanuel Hirschfeld (1825-1885), dr Magnus Hirschfeld (1868-1935) i wielu innych. Po otwarciu lapidarium członkowie szczecińskiej gminy żydowskiej odmówili kadisz- modlitwę za zmarłych.

Pomnik podporucznika Edmunda Łopuskiego

Upamiętniający miejsce jego śmierci, odsłonięty 3 czerwca 1972 r.

Pomnik Bohaterskim Żołnierzom Poległym w Walce o Wyzwolenie Kołobrzegu

Pomnik projektu Melchiora Zapolnika – ma przypominać dwa rozwinięte sztandary, stoi od 1970 roku obok budowanego dziś Regionalnego Centrum Kultury. Został ustawiony w miejscu pamiątkowego obelisku, który swoim poległym żołnierzom postawili Rosjanie w 1945 roku. Obecnie trwają prace nad przeniesieniem pomnika na cmentarz wojenny.

Pomnik Józefa Piłsudskiego

Stoi przy ulicy Sybiraków, projekt pomnika Ryszard Gryczko, wykonanie modelu gipsowego Romuald Grodzki, odlew z brązu rzeźbiarz Romuald Wiśniewski.

Pozostałe Pomniki i Tablice Upamiętniające

Pomnik Kołobrzeskim Żeglarzom na Wiecznej Wachcie w porcie jachtowym – autorstwa rzeźbiarza Romualda Wiśniewskiego.

Tablica Marynarzom Okrętów Pogranicza i Straży Granicznej Bulwar Marynarzy Okrętów Pogranicza – autor: rzeźbiarz Romuald Wiśniewski.

Tablica upamiętniająca Pierwszych Mieszkańców Kołobrzegu ratusz – autor rzeźbiarz Romuald Wiśniewski.

Tablica u podnóża Latarni Morskiej – upamiętniająca rybaków, którzy nie wrócili z morza. Tablice poświęcone żołnierzom w miejscach, gdzie toczyły się ciężkie walki umieszczone są na: ścianie dworca PKP na murze okalającym byłe koszary na ul. Artyleryjskiej w miejscu gdzie stał kościół św. Jerzego na budynku byłej fabryki farmaceutycznej na ul. Kasprowicza na murze otaczającym byłą gazownię na ul. Koszalińskiej Tablice w Bazylice Konkatedralnej: na zewnątrz tablica upamiętniająca miejsce protestów w latach osiemdziesiątych przeciwko stanowi wojennemu tablica upamiętniająca obchody 975-lecia powołania biskupstwa w Kołobrzegu tablica upamiętniająca żołnierzy I Armii Wojska Polskiego, uczestników walk o Kołobrzeg wewnątrz kościoła tablice poświęcone żołnierzom Armii Krajowej, Sybirakom i inne wewnątrz Bazyliki

Tekst: kolobrzeg.pl (ze skrótami i zmianami redakcji)