W niedzielę w Kołobrzegu zakończyła się 28. edycja festiwalu TransPort Literacki, który nie boi się
„stawiać trudnych pytań i szukać na nie odpowiedzi”. Finałowy dzień obfitował w wiele
ekscytujących wydarzeń. Należało do nich spotkanie z jedną z najwybitniejszych pisarek z Azji – Kim
HYESOON.
Źródło: Biuro Literackie
Wieczorem publiczność wzięła udział w koncercie autorki oprawy muzycznej festiwalu
RESINY wraz z Mateuszem RYCHLICKIM, wręczono także nagrodę literacką „Koło brzegu poezji i
prozy”. Trafiła ona do serbskiej poetki Radmily PETROVIĆ, autorki książki „Moja mama wie, co się
wyprawia w miastach” (w przekładzie Aleksandry WOJTASZEK) opowiadającej o losach kobiet w
patriarchalnym społeczeństwie oraz różnych obliczach miłości.
Na organizowany od 1996 roku festiwal przyjechała publiczność nie tylko ze wszystkich regionów
Polski, ale też z wielu krajów europejskich. W wydarzeniach wzięło udział liczne grono mieszkańców
Kołobrzegu, szczególnie młodych, co udowadnia, że czytelnictwo w tym miejscu Polski ma się bardzo
dobrze. W trzydziestu jeden pracowniach wydawniczych, warsztatowych, przekładowych,
szkoleniowych oraz edukacyjnych przez cztery festiwalowe dni pracowało ponad trzysta pięćdziesiąt
uczestniczek i uczestników, w tym licząca osiemdziesiąt osób społeczność kołobrzeskich szkół
średnich (uczniowie i nauczyciele). Miejscami ponad stu pięćdziesięciu punktów programu były:
Regionalne Centrum Kultury, Biblioteka Ogrody oraz Hotel Baltic Plaza.
Festiwal otworzył esej „Port jest wyzwaniem i obietnicą” Jerzego JARNIEWICZA, ubiegłorocznego
laureata Nike za wydany z okazji jednej z poprzednich edycji wydarzenia tom „Mondo cane”.
Związany z festiwalem od ponad ćwierćwiecza autor, który jako trzeci poeta z kołobrzeskiego Biura
Literackiego otrzymał tę nagrodę za tom poetycki, podkreślił, że: „Poezja jest najbardziej niezależną, a
tym samym najbardziej poszukującą, gotową do ryzyka, bezinteresowną branżą literatury, rozwija się
najdynamiczniej, poza mainstreamem, daleko od pazerności mediów, daleko od telewizji
śniadaniowej, sesji zdjęciowej w ‘Zwierciadle’ i You Can Dance”.
W tym roku podczas festiwalu królowała poezja, ale też znowu pojawiło się dużo prozy. W czytaniach
wzięli udział: Bronka NOWICKA z pierwszą od czasu Nike książką „Kodeks Pomylonych”, JANUSZ
RUDNICKI ze zbiorem „Człowiek na rondzie”, Iwona BASSA – autorka świetnie przyjętych
debiutanckich „Głodnych”, a także goście zagraniczni: Matteo BUSSOLA, Fríða ÍSBERG, Maria
Navarro SKARANGER oraz Benedek TOTTH. Ich książki pokazały, że również proza może „iść pod
prąd, nie schlebiać czytelniczym gustom, tylko je tworzyć”. TransPortowa publiczność szuka w
najnowszej literaturze właśnie takich zaskoczeń i nieoczywistości, pragnie dzieł przekraczających
granice gatunków literatury.
Formuła imprezy Biura Literackiego jest unikalna, ponieważ łączy w sobie działania z wielu obszarów
(literatura, grafika użytkowa, film, komiks, multimedia, muzyka, teatr i scenografia), swój program
opiera na specjalnie na festiwal wydanych książkach, uzupełnia program artystyczny o zajęcia
branżowe (dla księgarzy, bibliotekarzy, polonistów, tłumaczy) oraz konsekwentnie pracuje z
autorkami i autorami przed debiutem książkowym (w pierwszym czytaniu pojawiła się dziesiątka
najciekawszych autorek i autorów przed debiutem). Takie wydarzenie nadaje Kołobrzegowi zupełnie
nowy, wyróżniający się wysoką jakością wizerunek artystyczny. Wciąż żywa jest legenda Festiwalu
Piosenki Żołnierskiej. Teraz miasto zaczyna kojarzyć się w Polsce i na świecie z doskonałą literaturą.
W wydarzeniach udział wzięło blisko siedemdziesiąt artystek i artystów z dziesięciu krajów. Do
najważniejszych należały spotkania „Nowego europejskiego kanonu literackiego” i czytanie Charlotte
VAN DEN BROECK, Radmily PETROVIĆ oraz Jana ŠKROBA. Literackiej nobilitacji doczekał się
Piotr MAGIK Łuszcz, którego twórczość omówili FEJZJESTM, Marcin JURZYSTA, Arkadiusz
WILMAN, Hirek WRONA i Filip ŁOBODZIŃSKI. Zajęcia w pracowniach prowadzili m.in.: Kacper
BARTCZAK, Anna CIEPLAK, Przemysław CZAPLIŃSKI, Inga IWASIÓW, Jakub SKURTYS,
Eliza KĄCKA, Barbara KLICKA, Dawid KUJAWA, Edward PASEWICZ, Barbara PIEGDOŃ-
ADAMCZYK oraz Beata STASIŃSKA.
Głównymi partnerami Biura Literackiego w organizacji festiwalu byli Regionalne Centrum Kultury
oraz Dealerzy Kultury. Z kolei mecenasami: miasto Kołobrzeg, Urząd Marszałkowski Województwa
Zachodniopomorskiego, a także Komisja Europejska oraz Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa
Narodowego. Festiwal wsparli: LTI Korea, Instytut Liszta – Węgierskie Centrum Kultury w
Warszawie, NORLA, CzechLit, Moravská zemská knihovna i Flanders Literature oraz Coffeedesk,
Hotel Baltic Plaza MediSPA & FIT, Pufa Design, DG Light & Sound, Komunikacja Miejska
Kołobrzeg, Miejska Biblioteka Publiczna w Kołobrzegu i Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z
Niepełnosprawnością Intelektualną Koło w Kołobrzegu.
We wspomnianym otwierającym festiwal wystąpieniu Jerzy Jarniewicz zauważył, że „Literatura jest
pożegnaniem, a nie powitaniem. Pożegnaniem przed podróżą. Pożegnaniem ze zgranymi frazami i
powtarzanymi stadnie, świętymi prawdami. Pożegnaniem z przytulnym kątem przezroczystego języka.
Pożegnaniem z groźnym poczuciem, że coś już do cna poznaliśmy, że w czymś jesteśmy dobrzy.
Pożegnaniem z wiarą, że podróż, w którą wyruszamy, doprowadzi nas do założonego z góry celu.
Pożegnaniem z domem, a to znaczy także: z bezpieczeństwem. Jest czymś więcej: możliwością
drogi”. Właśnie z takim rodzajem literatury kojarzyć się będzie po tej edycji imprezy Kołobrzeg.