W alejce przy pomniku Józefa Piłsudskiego w Kołobrzegu powstała wystawa plenerowa „Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937–1938”.
Z prośbą o możliwość wystawienia ekspozycji zwrócił się do prezydent miasta Anny Mieczkowskiej Społeczny Komitet Budowy Pomnika „Ofiar Operacji Antypolskiej NKWD 1937 – 1938 i Zagłady Nadberezyńców w ZSSR” w Kołobrzegu.
Prezydent Miasta wystąpiła z taką prośbą do IPN. Wystawa zostanie zaprezentowana dzięki współpracy z IPN w Gdańsku i Szczecinie. Będzie można ją zobaczyć do 8 października 2020 r.
O wystawie
Wystawa „Rozkaz nr 00485. Antypolska operacja NKWD na sowieckiej Ukrainie 1937–1938” składa się z 16 plansz, na których przedstawione zostały losy osób represjonowanych w ramach operacji antypolskiej, przeprowadzonej przez NKWD w Związku Sowieckim w latach 1937–1938. W ramach operacji aresztowano ponad 143 tys. osób, spośród których co najmniej 111 tys. skazano na karę śmierci. Blisko 30 tys. Polaków zesłano do łagrów. Na Ukrainie, gdzie znajdowało się największe skupisko ludności polskiej w ZSRS, osądzono 55 928 Polaków, z których 47 327 zamordowano.
W przygotowanej przez Archiwum IPN ekspozycji wykorzystano dokumenty przekazane do IPN przez ukraińskie Państwowe Archiwa Obwodowe w Odessie, Chmielnickim i Winnicy, w związku z realizacją zawartego 26 marca 2018 roku porozumienia dotyczącego współpracy archiwalnej. Umowy te przewidują udostępnienie polskim archiwistom tysięcy dokumentów dotyczących zbrodni NKWD popełnionej na Polakach w latach 1937–38 w Związku Sowieckim.
W ramach współpracy z archiwum w Chmielnickim pozyskano dotychczas najpokaźniejszą część ze wszystkich ukraińskich nabytków, czyli ponad trzy i pół tysiąca jednostek archiwalnych (3609 j.a.), co przekłada się na 405 372 plików cyfrowych w formacie tiff. Z Archiwum Państwowego Obwodu Odeskiego przyjęto kopie 171 tomów akt, co stanowi 20 786 plików cyfrowych, natomiast z archiwum w Winnicy 46 458 kopii dokumentów pochodzących z 406 jednostek.
